Οστεοπόρωση

Οστεοπόρωση - από τις λέξεις οστό (κόκκαλο) και πόρος (τρύπα)- σημαίνει ότι τα κόκκαλα είναι πιο αδύναμα από το φυσιολογικό, έχουν γίνει εύθραυστα και κινδυνεύουν να σπάσουν εύκολα. Η οστεοπόρωση είναι μια προοδευτική πάθηση και μια «σιωπηρή» νόσος κι αυτό γιατί δεν προκαλεί συνήθως κανένα σύμπτωμα έως ότου να συμβεί κάποιο κάταγμα.

Φυσιολογικά η οστική μάζα που παράγουμε αυξάνεται κατά την παιδική, εφηβική και νεαρή ενήλικό ζωή, φτάνοντας το μέγιστο γύρω στα 25 χρόνια. Μέχρι και τα 30 η οστική μάζα παραμένει σταθερή και, από εκεί και μετά, σιγά σιγά αρχίζει η απώλεια. Τα κόκκαλα μας γνωρίζουν μια φυσική φθορά από την συνεχή χρήση και καθημερινά ποσότητα οστού καταστρέφεται και νέα δημιουργείται. Όταν η ποσότητα του οστού που σχηματίζεται είναι λιγότερη από αυτή που χάνεται καθημερινά η οστική μάζα, στο σύνολο της, αρχίζει να μειώνεται. Σταδιακά αυτή το αρνητικό ισοζύγιο οδηγεί στην οστεοπόρωση.

Ποιος κινδυνεύει από οστεοπόρωση;
Η ηλικία προκαλεί μια φυσική φθορά στα οστά. Η οστεοπόρωση βέβαια δεν είναι κάτι που συμβαίνει μόνο λόγω προχωρημένης ηλικίας και δεν είναι μόνο μια γυναικεία υπόθεση. Και οι άνδρες μπορούν να κάνουν οστεοπόρωση και μάλιστα κινδυνεύουν πιο πολύ αν πάθουν κάταγμα. Είναι όμως πιο συχνή στις γυναίκες λόγω της εμμηνόπαυσης, της απότομης δηλαδή ελάττωσης των οιστρογόνων που συμβαίνει κοντά στα 50. Περίπου 40% των γυναικών και 25% των ανδρών μετά τα 50 μπορεί να έχουν οστεοπόρωση και να κάνουν κάταγμα λόγω αυτής κατά τη διάρκεια της ζωής τους.

Παράγοντες που σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο οστεοπόρωσης:

• Μεγάλη ηλικία
• Οικογενειακό ιστορικό οστεοπόρωσης
• Κάταγμα στην ενήλικο ζωή
• Οικογενειακό ιστορικό κατάγματος
• Πρόωρη εμμηνόπαυση
• Άτομα αδύνατα και με χαμηλό ύψος

Ορισμένοι καταστάσεις και παθήσεις επίσης σχετίζονται με χαμηλή αυξημένη απώλεια οστικής μάζας σε όλες τις ηλικίες και τα φύλα και ακόμα και χαμηλή οστική μάζα σε νεαρή ηλικία και προδιαθέτουν οστεοπόρωση, όπως:

• Αμηνόρροια (έλλειψη μηνιαίας περιόδου στις γυναίκες)
• Νευρική ανορεξία
• Καθιστική ζωή
• Διατροφή χαμηλή σε ασβέστιο και βιταμίνη D
• Χαμηλή τεστοστερόνη στους άνδρες
• Κάπνισμα
• Υπερβολική κατανάλωση αλκόολ
• Ορισμένα φάρμακα αν ληφθούν για μεγάλα χρονικά διαστήματα όπως κάποια φάρμακα για την επιληψία, τα στεροιειδή (κορτιζονούχα φάρμακα) και μεγάλες δόσεις θυροξίνης (ορμόνης του θυρεοειδούς)
• Ορισμένες ορμονικές παθήσεις και διαταραχές (όπως υπερθυρεοειδισμός, υπερπρολακτιναιμία, σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1, νόσος Cushing)

Ποια συμπτώματα βάζουν την υποψία πιθανής οστεοπόρωσης;
Δυστυχώς η οστεοπόρωση μπορεί να μην προκαλέσει κανένα σύμπτωμα μέχρι να είναι τόσο εύθραυστο το κόκκαλο ώστε να σπάει ακόμα και με μικρό τραυματισμό. Συχνά λοιπόν η πρώτη εκδήλωση μπορεί να είναι ένα κάταγμα. Τα πιο συχνά σημεία του σκελετού που παθαίνουν κατάγματα όταν το κόκκαλο γίνεται εύθραυστο είναι η σπονδυλική στήλη, τα ισχία και οι καρποί – τα κατάγματα αυτά δεν συμβαίνουν σε νέα άτομα με φυσιολογικά οστά.
Ορισμένα κατάγματα μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρά προβλήματα υγείας και σημαντική αναπηρία, ακόμα και πρόωρο θάνατο, αν συμβούν σε ένα άτομο με κακή υγεία. Πολλές γυναίκες και άνδρες αγνοούν ότι έχουν οστεοπόρωση μέχρι που ξαφνικά σπάνε κάποιο κόκκαλο και πρέπει να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες αυτής της σιωπηρής νόσου.
Τα κατάγματα της σπονδυλικής στήλης μπορεί να προκαλέσουν πόνο στη μέση. Συχνά τα κατάγματα αυτά οδηγούν αλλαγή της φυσιολογικής κατασκευής της σπονδυλικής στήλης, σε αλλαγή της στάσης του σώματος και στη γνωστή "καμπούρα" που βλέπουμε σε πολλές ηλικιωμένες γυναίκες και άνδρες. Αν η σπονδυλική στήλη παραμορφωθεί σε μεγάλο βαθμό, μπορεί να προκληθούν ακόμα και αναπνευστικά και καρδιακά προβλήματα. Συχνά η πρώτη υποψία ότι μπορεί κάποιος να έχει οστεοπορωτικό κάταγμα στην σπονδυλική στήλη είναι αν έχει χάσει ύψος σε σχέση με την νεαρή του ηλικία.
Αν έχετε χάσει πάνω από 2 εκατοστά ύψους σε σχέση με την νεαρή σας ηλικία, θα πρέπει να μιλήσετε στο ιατρό σας για πιθανή οστεοπόρωση.

Πιο σοβαρά προβλήματα υγείας μπορεί να προκύψουν μετά από κατάγματα ισχίου, καθώς κάποια άτομα, μετά από ένα κάταγμα δεν μπορούν πια να περπατήσουν χωρίς βοήθεια και έτσι δεν μπορούν να ζήσουν ανεξάρτητα. Το κάταγμα ισχίου, ειδικά σε ηλικιωμένους άνδρες μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή αναπηρία, σε επιδείνωση προβλημάτων υγείας ακόμα και πρόωρο θάνατο.